Objawy otępienia mogą utrudniać wykonywanie codziennych czynności. W przypadku osób starszych trudności spowodowane chorobą są dodatkowo potęgowane przez zmniejszoną siłę fizyczną, mobilność lub inne schorzenia współwystępujące.
Rodziny często martwią się o bezpieczeństwo osoby z otępieniem mieszkającej w domu, zwłaszcza jeśli dana osoba mieszka sama lub – ze względu na pracę swojego opiekuna – pozostaje w mieszkaniu sama przez sporą część dnia.
W tym artykule omówimy kwestie bezpieczeństwa w środowisku domowym.
Nowe, zmieniające się potrzeby osoby z otępieniem wymagają przystosowania. Okazuje się, że nawet kilka prostych zmian w otoczeniu może znacznie ułatwić Twojemu bliskiemu codzienne funkcjonowanie.
- Popraw oświetlenie. Z wiekiem nasze oczy wpuszczają mniej światła. Oko osoby starszej otrzymuje około połowy światła mniej względem osoby młodej; gorzej radzi sobie z oślepiającym światłem i wolniej reaguje na zmiany natężenia światła, np. przy wchodzeniu do domu, w którym panuje półmrok z oświetlonego słońcem podwórka. Słabe oświetlenie czy nagłe zmiany natężenia światła mogą m.in. narazić osobę starsza na upadek. Co można zrobić?
- wymień żarówki na mocniejsze, z większą liczbą lumenów (oświetlenie powinno być niemalże nieprzyjemnie jasne dla 20-letnich wnuków)
- dbaj, by okna były czyste; zasłaniaj je tylko wtedy, gdy światło słoneczne staje się oślepiające; wybierz takie zasłony czy firanki, które pozwolą wpuszczać do wnętrza równomierne, nieoślepiające światło
- zadbaj o dodatkowe oświetlenie szaf czy spiżarki, np. małymi lampkami na baterie
- na noc oświetl dodatkowymi lampkami lub diodami drogę z łóżka do łazienki, tak by w nocy wytyczała ścieżkę
- Używaj kontrastowych kolorów dla podkreślenia różnic. Mózg osoby z otępieniem może mieć trudności z rozróżnianiem obiektu od tła. Białe ubrania ułożone na białej pościeli lub białe ręczniki na białej ścianie łazienki są dosłownie zakamuflowane! Korzystanie z kontrastu kolorów może ułatwić osobom z otępieniem widzenie elementów otoczenia. Zastanów się, gdzie Twój bliski wydaje się mieć trudności ze znalezieniem lub zobaczeniem różnych rzeczy.
- sztućce w jasnoszarej szufladzie będą trudniejsze do zauważenia niż w zestawieniu z kolorowym pojemnikiem.
- krawędź siedziska będzie trudno dostrzegalna, jeśli będzie w tym samym kolorze, co dywan; podobnie biała deska sedesowa na białej toalecie przy białych kafelkach nie ułatwi sprawy. Aby uzyskać większy kontrast na krawędziach schodów czy krzeseł można przykleić kontrastujące paski, a w toalecie zamontować deskę w odróżniającym się kolorze.
- Utrzymuj podłogę w czystości, unikaj wzorków i nagłych zmian kolorów. Osoby z otępieniem są bardziej narażone na upadki niż osoby zdrowe w tym samym wieku. Wynika to z trudności w interpretowaniu przez mózg informacji wizualnych ze zmysłu wzroku. Częstym problemem okazuje się interpretacja zmiany koloru na podłogach. – Ciemne kolory zdają się oddalać, a jasne wydają się bliższe. Ciemne dywany czy wycieraczki mogą więc wydawać się dziurami lub schodkami w dół.
-
- Blask światła słonecznego na wypolerowanej podłodze może tymczasowo oślepić osobę.
- Wirujące wzory na dywanach mogą zaburzyć równowagę.
Te i inne złudzenia optyczne mogą spowodować, że osoba z otępieniem potknie się lub upadnie. Utrzymanie czystości na podłodze, usuwanie zbędnych przedmiotów oraz wybór jednolitych, matowych kolorów lub tonów pomoże w poruszaniu się i zabezpieczy przed upadkami.
- Zadbaj, by o znajome sprzęty domowe. Chęć zmodernizowania mieszkania dla osoby z otępieniem często może przynieść efekt odwrotny od zamierzonego. Nowoczesny kran czy wbudowanie lodówki w ciąg szafek może sprawić, że osoba z otępieniem nie będzie umiała rozpoznać czy obsłużyć tych sprzętów. Jeśli konieczny jest remont lub wymiana urządzenia, zadbaj, by wyglądały one znajomo i były obsługiwane w ten sam sposób co stare. Na przykład staromodne krany z kurkiem mogą okazać się łatwiejsze w obsłudze niż nowoczesne baterie.
Pomocna technologia
Technologie asystujące to ogólny termin określający urządzenia, które pomagają wykonywać nam codzienne zadania. Przykładami są zautomatyzowane pralki czy sterowane automatycznie odkurzacze. To także wszelkie technologie komunikacyjne, np. aplikacje do prowadzenia rozmów video, zapewniające bezpieczeństwo czujniki dymu czy upadków lub zapewniające rozrywkę konsole do gier. Obecnie pojawia się coraz więcej rozwiązań technologicznych zaprojektowanych z myślą o osobach starszych i osobach z otępieniem.
Technologie wspomagające mogą być drogie, a wybór odpowiedniego produktu nie należy do łatwych decyzji. Poniższe kroki pomogą Ci przemyśleć, czy oferta jest odpowiednia w Waszej sytuacji.
- Określ problem. Korzyść z każdej technologii wspomagającej zależy od tego, czy produkt spełnia Twoje indywidualne potrzeby w danych okolicznościach, a nie od sprytnego marketingu.
- Szukaj pomocy. Pracownicy ochrony zdrowia, a w szczególności terapeuci zajęciowi mogą pomóc w wyborze odpowiedniego sprzętu, a także zasugerować, jakie zmiany byłyby pomocne. Skarbnicą wiedzy o nowinkach technologicznych mogą być też wnuki lub młodsi sąsiedzi.
- Dowiedz się, jakie produkty są dostępne.
- Przeanalizuj produkt. Przemyśl mocne i słabe strony produktu. Zapytaj, czy istnieje prostsze rozwiązanie.
- Oszacuj koszty. Koszty to nie tylko cena zakupu, dopytaj także o koszty instalacji. Czasem dochodzą również koszt energii elektrycznej lub Internetu. Ponadto możesz potrzebować płatnego szkolenia w zakresie użytkowania produktu.
- Oceń. Po pewnym czasie użytkowania produktu zastanów się czy produkt spełnia oczekiwania. Możesz spróbować czegoś innego lub skontaktować się z dostawcą i porozmawiać z nim o problemach. Wielu dostawców technologii wspomagających jest zainteresowanych ulepszaniem swoich produktów i może zaoferować pomocne sugestie.
Więcej o wykorzystaniu technologii w poprawie codzienności osób starszych możesz przeczytać tutaj.
Usługi prywatne
Wiele osób decyduje się wynająć dodatkową pomoc w codziennych pracach: zatrudnia osoby do sprzątania, gotowania, czy drobnych napraw i prac ogrodowych. Jeśli możesz sobie na to pozwolić, to dobre rozwiązanie, które odciążą Ciebie i osobę z otępieniem od nadmiaru obowiązków.
Należy jednak pamiętać, by zatrudniana na godziny osoba była sprawdzona, posiadała dobre rekomendacje i budziła nasze zaufanie. Początkowe wizyty powinny odbywać się pod okiem opiekuna, tak, by bliski otępieniem przyzwyczaił się do nowej osoby i nauczył się ją rozpoznawać.
Jeśli osoba zatrudniona do sprzątania czy gotowanie będzie przychodziła do domu osoby z otępieniem regularnie, warto, by miała ona swój klucz do mieszkania.
Aby uniknąć niebezpiecznych zdarzeń i wizyt oszustów należy wprowadzić zasadę, że osoba z otępieniem nie otwiera nikomu niezapowiedzianemu drzwi, a wszyscy domownicy mają swoje klucze do wejścia.
