3.5 Jak rozwiązać kwestię prowadzenia pojazdów?

Dla wielu osób prowadzenie samochodu jest nieodzowną częścią życia. Często oznacza ono coś więcej niż samodzielne przemieszczanie się z miejsca na miejsce, stanowi część naszej tożsamości i stylu życia. Prowadzenie pojazdu pozwala zachować niezależność i uniknąć proszenia innych osób o pomoc. Myśl o rezygnacji z jazdy dla wielu osób może być więc bardzo trudnym tematem. 

Prowadzenie pojazdu to bardzo złożona czynność, która łączy umiejętności wzrokowo-przestrzenne (używanie wzroku do przeanalizowania, jak daleko znajdują się inne nieruchome lub poruszające się obiekty, jak szybko się poruszają i w jakim kierunku), umiejętność uwagi, odpowiedni czas reakcji i pamięć. Mózg łączy informacje ze zmysłów, aby szybko formułować sądy o tym, jakie działania należy podjąć. Następnie osoba musi je dokładnie wykonać. Otępienie wpływa na te umiejętności – w większym lub mniejszym stopniu, w zależności od zdiagnozowanego typu oraz nasilenia objawów. 

W Polsce nie ma przepisów zabraniających osobom po diagnozie otępienia prowadzenia pojazdów. Jednak decyzja o tym, czy należy nadal wsiadać za kierownicę powinna być podyktowana troską o bezpieczeństwo własne oraz innych uczestników ruchu. 

Wsparcie w decyzji o rezygnacji z prowadzenia auta 

Rozmowy o rezygnacji z prowadzenia pojazdu z osobą, dla której była to istotna część życia, są zwykle emocjonalnie trudne i wymagają odpowiedniego zaplanowania. Ponieważ znasz swojego bliskiego najlepiej, możesz przewidzieć, jak zareaguje on na temat prowadzenia samochodu. Rozpocznij tę dyskusję jak najwcześniej, mając na uwadze wrażliwość bliskiego na ten istotny temat.  

• Niektóre osoby z otępieniem mają wgląd w objawy choroby i zauważają, jak mogą one wpłynąć na prowadzenie przez nie pojazdów. Wtedy zwykle same podejmują decyzję o rezygnacji z jazdy lub są gotowe o tej kwestii rozmawiać. Warto jest pokazać bliskiej osobie, że jeśli samodzielnie podejmują taką decyzje pozwala to im kontrolować sytuację i podjąć kolejne kroki: zdecydować o sprzedaniu auta lub przekazaniu go bliskim oraz zorganizować alternatywne opcje transportu.  

• Inne osoby mogą jednak przyjmować postawę obronną za każdym razem, gdy pojawiać się będzie temat prowadzenia pojazdu. Czasami do prowadzenia tych trudnych rozmów warto włączyć kogoś, kto jest autorytetem dla osoby z otępieniem. Może być to lekarz rodzinny, specjalista, ksiądz, dzielnicowy lub członek rodziny, którego zdanie jest bardzo szanowane. W rozmowie warto odwołać się do kwestii bezpieczeństwa innych i ewentualnych konsekwencji wypadku. Ważne jest, aby do tematu podchodzić stopniowo, wspierać bliskiego w jego emocjach i oferować alternatywy dla prowadzenia samochodu. 

• W niektórych przypadkach, nawet po decyzji o rezygnacji z prowadzenia pojazdu, osoba nadal wsiada za kierownicę. Być może zrobiła to z przyzwyczajenia i potrzebuje przypomnienia. Zamiast złości się i powtarzania „nie wolno Ci więcej prowadzić”, bądź wspierający. Wyraź współczucie, podkreśl, że to trudna sytuacja, ale zapewnij też, że są alternatywy. Możesz podkreślić, że odłożenie prawa jazdy to także wskazanie lekarza. Podkreśl, jak bardzo jesteś dumny z bliskiej osoby, że podjęła tak odpowiedzialną decyzję. Pomoże jej to poczuć, że jest to rozsądny wybór. 

• Ukrywanie kluczyków do samochodu lub unieruchamianie samochodu w jakikolwiek inny sposób powinny być metodami podjętymi w ostateczności. Jednak, jeśli obawiasz się, że dana osoba może wsiąść za kierownicę i nadal nalega na prowadzenie pojazdu, może być to konieczne działanie. 

Rezygnacja z prowadzenia samochodu przez osobę z otępieniem może być tak trudna do podjęcia, że opiekunowie będę próbować innych metod, np. będą nadzorować jazdę z pozycji „pilota”, z siedzenia pasażera. Nigdy nie jest to bezpieczna praktyka i nie należy jej stosować.

Sprawdź inne opcje przemieszczania się. Do wyboru jest nie tylko komunikacja miejska. Jeśli sam nie prowadzisz samochodu, stwórz sieć kontaktów, na które możesz liczyć. Rodzina, przyjaciele i sąsiedzi często mogą Was podwieźć. Niektórzy w sytuacjach, gdy są pasażerami lubią oferować zapłatę za paliwo, aby czuć, że wnoszą swój wkład. Warto też zapoznać się z lokalnymi programami oferującymi tańsze lub darmowe przejazdy dla seniorów.  

We Wrocławiu jest to Program Taxi 75+, w ramach którego można zamówić bezpłatny przejazd do lekarza lub urzędu.  

Inne pomysły wspierające rezygnację z prowadzenia auta: 

• Rozważ zmianę lokalizacji niektórych usług, z których korzystacie, takich jak fryzjer, apteka lub zajęcia gimnastyczne, aby łatwiej było do nich dotrzeć bez prowadzenia samochodu.  

• Jeśli Ty lub Twój bliski nie korzystaliście z transportu publicznego, rozważcie odbycie kilku próbnych wycieczek. Możesz wytyczyć najdogodniejsze trasy i wskazać po drodze punkty orientacyjne. 
• Obecnie dostępnych jest wiele firm transportowych – tradycyjnych taksówek oraz aplikacji takich jak Uber, Free Now lub Bolt, oferujących przejazdy w konkurencyjnych cenach. Posiadanie znajomego kierowcy może ułatwić poruszanie się. Jeśli jest konkretny kierowca, z którym dobrze się współpracuje, poproś o jego numer, aby móc go ponownie zarezerwować.